Het varicella zoster virus (VZV) is familie van het herpes zoster virus dat koortsblaasjes veroorzaakt. Varicella zoster infectie uit zich ook in de vorm van blaasjes. Een eerste of primaire infectie manifesteert zich als waterpokken. Een infectie op jonge leeftijd heeft een milder verloop met blaasjes en koorts. Mensen die pas op oudere leeftijd een varicella-infectie krijgen hebben een grotere kans op het krijgen van ernstige complicaties zoals een longontsteking of hersenontsteking. Ook tijdens de zwangerschap kand dit gevaarlijk zijn voor het ongeboren kind.
Het herpesvirus blijft na een eerste episode van varicella voor altijd in je lichaam aanwezig in een slaaptoestand en bevindt zich ter hoogte van zenuwcellen. Wanneer je immuunsysteem wat verzwakt zoals bij ernstige ziekte dan heractiveert het virus, wat zich uit in zona, ook wel gordelroos genoemd. Zona is een pijnlijke branderige huiduitslag met blaarvorming die meerder weken kan aanhouden. Het kan dat, na het genezen van de blaasjes, de pijn maanden tot jaren aanwezig kan zijn. Deze zenuwpijn wordt post-herpetische neuralgie genoemd. De huiduitslag is beperkt tot de zone die behoort tot de zenuw die het wakkere virus bevat. Dergelijke heractivatie treedt op bij 15-30% van de mensen.
Er wordt niet systematisch gevaccineerd tegen varicella (waterpokken) behalve bij:
- Risicogroepen zoals mensen onder chemotherapie of transplantpatiënten die nog nooit windpokken hebben doorgemaakt
- Niet-immune mensen die vaak met verzwakte mensen in contact komen
- Niet-immune vrouwen met een zwangerschapswens
In België zijn er 2 vaccins tegen varicella verkijgbaar: Varilrix (49.10 euro) en Varivax. (52.52 euro). Volledige vaccinatie bestaat uit twee inentingen met een interval van 4 à 6 weken.
Wat de zona betreft wordt systematische vaccinatie enkel aanbevolen bij personen tussen de 65 en 79 jaar en bij personen vanaf 50 jaar in geval van geplande immuunsuppressieve behandeling.
Het vaccin heet Shingrix: twee injecties: schema 0 - 2 à 6 maanden. Bij personen met (voorziene) immunodeficiëntie: schema 0 - 1 à 2 maanden. De noodzaak van een herhalingsinenting staat niet vast. De kostprijs is 170.26 euro.
Bijwerking:
De vaccins worden doorgaans goed verdragen.
Zeer vaak (> 10%): injectieplaatsreacties (zoals pijn, roodheid, zwelling), vermoeidheid, koude rillingen, koorts, hoofdpijn, maag-darmklachten (waaronder misselijkheid, braken, diarree en/of buikpijn), spierpijn.
Vaak (1-10%): jeuk op de injectieplaats, malaise.
Soms (0,1-1%): lymfadenopathie, artralgie.
Zelden (0,01-0,1%): overgevoeligheidsreacties waaronder huiduitslag, urticaria en angio-oedeem.